Η ενέργεια ενώνει Ελλάδα, Κύπρο με Ισραήλ και Αίγυπτο
Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ*
Τα κοινά σχέδια για την ενέργεια και η αντιμετώπιση των απειλών ασφάλειας φέρνουν πιο κοντά το Ισραήλ με την Κύπρο και την Ελλάδα θέτοντας τις βάσεις της μετεξέλιξης της συνεργασίας των τριών χωρών σε ένα θεσμοθετημένο μηχανισμό Τριμερούς συνεργασίας συμπληρωματικό της Τριμερούς με την Αίγυπτο. Δυο διπλωματικές πρωτοβουλίες που συγκροτούν ένα ευρύ και ισχυρό πλέγμα περιφερειακής συνεργασίας και ασφάλειας που αποκτά πολλαπλασιαστική ισχύ ,λογω του παράγοντα της ενέργειας.
Οι συνομιλίες που είχαν την περασμένη Τετάρτη στην Αθήνα ο γ.γ. του Υπουργείου Εξωτερικών Αναστασιος Μητσιαλης , με τον γ.δ. του κυπριακού ΥΠΕΞ Αλέξανδρο Ζηνωνα και τον ισραηλινό ομόλογο του Νισσιμ Μπεν Σιριτ, εξετάστηκε όλη η ατζέντα διμερών και περιφερειακών ζητημάτων και έγινε εκτενής ενημέρωση της ισραηλινής πλευράς για την συνάντηση του Καΐρου και πλέον επισπεύδονται οι διαδικασίες για την προετοιμασία της Τριμερούς συνάντησης Κορυφής των τριών χωρών που θα επιδιωχθεί να γίνει μέχρι την Άνοιξη.
Ιδιαίτερη σημασία όμως έχει η επίσκεψη του προέδρου της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη στις 2 Δεκεμβρίου στα Ιεροσόλυμα, όπου στις συναντήσεις με τον Μπένζαμιν Νετανιαχου αναμένεται να τεθεί επί τάπητος το σχέδιο για τη ενεργειακή συνεργασία Κύπρου -Ισραήλ, που αναδεικνύονται στις δυο μεγάλες παραγώγους φυσικού αερίου στην περιοχή και κυρίως να συζητηθούν οι απειλές ασφάλειας, ασύμμετρες και μη, για τις εγκαταστάσεις οι οποίες καθώς είναι υπερπόντιες είναι και περισσότερο ευάλωτες.
Ελλάδα και Κύπρος παρά την οικονομική κρίση παραμένουν οι δυο πιο ασφαλείς χώρες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και ως μέλη της Ε.Ε. έχουν ακόμη πιο ενισχυμένη πολιτική παρουσία στην περιοχή.
Η διπλωματική συγκυρία ήταν ευνοϊκή για την ανάπτυξη αυτής της επάλληλης στρατηγικής συνεργασίας με το Καιρό και το Τελ Αβίβ καθώς οι δυο πιο ισχυρές χώρες της Μ. Ανατολης και της Ανατολικής Μεσογείου αντιμετωπίζουν ένα κοινό «πρόβλημα» που φέρει το όνομα “Ταγιπ Ερντογαν”.
Σε μια χρονική στιγμή που οι απειλές ασφαλείας που αντιμετώπιζε το Ισραήλ, με το ξέσπασμα του Τζιχαντ λίγο έξω από τα σύνορα του, με την αποσταθεροποίηση σε Συρία και Ιράκ ,με τον Λίβανο να κλονίζεται, την Χεζμπολαχ να ανασυντάσσεται και στο εσωτερικό του να είναι σε εξέλιξη το ξέσπασμα μιας νέας Ιντιφαντα και συγχρόνως και η Αίγυπτος να πρέπει να αποκρούσεις τις απειλές από τους ισλαμιστές της Λιβύης ,τους ισλαμιστές αυτονομιστές του Σινά και το ισχυρό ισλαμικό κίνημα των οπαδών του ανατραπέντος προέδρου Μορσι ,ηγέτη των Αδελφών Μουσουλμάνων, η πολεμική του Τ. Ερντογάν εναντίον και των δυο χωρών, δεν μπορεί πια να αντιμετωπιστεί ως απλή ρητορεία.
Το ρήγμα στις σχέσεις του Ισραήλ και της Αιγύπτιου με την Τουρκία ,όσο τουλάχιστον σε αυτή ηγείται ο Ερντογάν είναι βαθύ και δεν μπορεί να επουλωθεί ,μια και ο νεοθωμανικός αυταρχισμός του τούρκου ηγέτη είναι αυτός που τον οδηγεί στην σύγκρουση με το Ισραήλ και την Αίγυπτο με μοναδικό στόχο την επιβολή του ως πολιτικά κυρίαρχου ηγέτη της Μ.Ανατολης και ανάδειξης της Τουρκίας ως της περιφερειακής δύναμης που θα επιβάλλει την δική της Τάξη πραγμάτων …
Η πολιτική Ερντογάν δεν αρκείται μόνο στην άσκηση κριτικής στην υψηλών τόνων ρητορική, αλλά αντιθέτως φθάνει μέχρι την ευθεία ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις των δυο χωρών ,στην Αίγυπτο ζητώντας την ανατροπή του Αλ Σισι και την παλινόρθωση των ισλαμιστών Αδελφών Μουσουλμάνων και στο Ισραήλ εμφανίζεται ως προστάτης των Παλαιστινίων υπαγορεύοντας τελεσίγραφα στο Τελ Αβίβ ακόμη και για το θέμα του τζαμιού Αλ Ακσα.
ΟΙ δυο επάλληλες Τριμερείς συνεργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο φέρνουν πιο κοντά το Ισραήλ και την Αίγυπτο σε μια περίοδο που και οι δυο χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα ασφαλείας στην Χερσόνησο του Σινά. Εκεί έχουν βρει καταφύγιο ένοπλες ισλαμικές ομάδες μερικές εκ των οποίων συνδέονται απευθείας με την Αλ Κάιντα ,ενώ συγχρόνως από τα περάσματα της Γάζας επιχειρείται η μεγαλύτερη ριζοσπαστικοποίηση των Παλαιστινίων ακόμη και εκείνων που δεν συνδέονται με την Χαμας. Η απόφαση του Ισραήλ να δώσει το πράσινο φως για την ανάπτυξη στο Σινά Αιγυπτιακών δυνάμεων ,πέραν εκείνων που προβλέπονται από την Συνθήκη Ειρήνευσης μεταξύ των δυο χωρών ,είναι ενδεικτική της αγωνίας για τον αποκλεισμό του ενδεχομένου επέκτασης της ισλαμικής τρομοκρατίας και προς τις δυο κατευθύνσεις.
Όμως το μεγάλο στρατηγικό πλεονέκτημα που προσφέρουν σε Ισραήλ και Κάιρο ,η Κύπρος και η Ελλάδα είναι ο μεγάλος διάδρομος που προσφέρει ασφαλή έξοδο προς την Μεσόγειο και την Ευρώπη και διευκολύνει και τους ενεργειακούς διαδρόμους για την αξιοποίηση του φυσικού αερίου της περιοχής.
Συμφώνα με πληροφορίες που δημοσίευσε ο «Φιλελεύθερος» της Κύπρου οι κ.Αναστασιαδης και Νετανιάχου θα συζητήσουν εκτός της μεγάλης ατζέντας των διμερών οικονομικών ,επιστημονικών και τουριστικών σχέσεων δυο ιδιαίτερα ευαίσθητα και σημαντικά ζητήματα: τα κοινά σχέδια για το φυσικό αέριο και την ασφάλεια των πηγών ενέργειας και των πλωτών και άλλων εγκαταστάσεων.
Στο πρώτο κεφάλαιο θεωρείται μάλλον πρόωρο να υπάρξει δημόσια τουλάχιστον ,ανακοίνωση των προθέσεων του Ισραήλ για το εάν και τι μεγέθους ποσότητες φυσικού αερίου θα μπορούσαν να διατεθούν ώστε να ενισχυθεί η βιωσιμότητα ενός χερσαίου σταθμού LNG στο Βασιλικό. Για το θέμα αυτό όμως δεν έχει έτοιμες απαντήσεις ούτε η Λευκωσία ,καθώς η Noble Energy και η Delek που διαχειρίζονται το κοίτασμα Αφροδίτη (και το ισραηλινό Λεβιάθαν) θεωρούν ότι ποσότητες δεν αρκούν για να την δημιουργία τερματικού και προκρίνουν την διάθεση του φυσικού αερίου τουλάχιστον στην πρώτη φάση ,στις γειτονικές αγορές.
Ο πιο μεγάλος υποψήφιος αγοραστής φυσικού αερίου είναι η Αίγυπτος η οποία διψά για ενέργεια (ακόμη η χώρα υφίσταται πολύωρες διακοπές ρεύματος) ,παρά το γεγονός ότι διαθέτει εντοπισμένα σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Μεσόγειο στην Λεκάνη του Νείλου.
Εξάλλου ένας από τους λόγους που η Ουάσιγκτον βλέπει θετικά τις δυο Τριμερείς Συνεργασίες είναι και η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Αιγύπτου και η σταθεροποίηση του καθεστώτος Σισι.
Το ακόμη πιο σημαντικό όμως κεφάλαιο στις σχέσεις της Κύπρου με το Ισραήλ είναι εκείνο της ασφάλειας. Το ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν βρίσκεται πολύ πιο κοντά στην Κύπρο παρά στις ισραηλινές ακτές και έτσι κάθε σχέδιο για την ασφάλεια των εγκαταστάσεων ,για έρευνα και διάσωση και άλλα έκτακτα περιστατικά ,καθιστούν απολύτως αναγκαία την συνεργασία με την Λευκωσία. Η Κύπρος και για δικές της ανάγκες αλλά και για κατοχύρωση των αρμοδιοτήτων της στην ζώνη ευθύνης της για Έρευνα και Διάσωση (SAR) αναμένεται να ξεπαγώσει την απόφαση για προμήθεια σύγχρονων και ευέλικτων πλωτών μέσων .
Επιδίωξη της Κύπρου είναι να ενταθούν και οι δικές της μελλοντικές πλωτές εγκαταστάσεις σε μια κοινή ομπρέλα ασφάλειας με το Ισραήλ , για εξοικονόμηση πόρων αλλά κυρίως γιατί ως μικρή χώρα δεν έχει από μονή της τόσο μεγάλες δυνατότητες.
Το Ισραήλ από καιρό εργάζεται εντατικά για να αντιμετώπισε αυτό το κενό ασφάλειας που δημιουργείται πλέον στα θαλάσσια σύνορα του.
Το θέμα της ασφάλειας των πλωτών εγκαταστάσεων για τους υδρογονάνθρακες αποτέλεσε το βασικό θέμα ενός σημαντικού σεμιναρίου που έγινε την Άνοιξη στο Rishon Letzion του Ισραήλ και οργανώθηκε από την Ισραηλινή Υπηρεσία Εσωτερικής Ασφάλειας (Israel Homeland Security- HIS) .
Στην κεντρική εισήγηση του ο πρώην ΑΓΕΝ του Ισραήλ ναύαρχος Ελιέζερ Μαρόμ τόνισε την ανάγκη συνεργασίας Κύπρου-Ισραήλ για την αποτελεσματική προστασία των εγκαταστάσεων ,σε όλα τα επίπεδα ,ώστε να είναι συμβατά και με δυνατότητα συνεργασίας όλα τα σεισίματα ασφάλειας τα οποία θα αναπτύξουν οι δυο χώρες. Ο ισραηλινός ναύαρχος μάλιστα έδωσε μια διαφορετική διάσταση στο θέμα τονίζοντας ότι δεν πρέπει να επικεντρωθεί μόνο στην προστασία των πλατφορμών αλλά το σύστημα ασφάλειας θα πρέπει να σχεδιαστεί ώστε να καλύπτει όλη την θαλάσσια περιοχή ως σύνολο.
Στο ίδιο σεμινάριο ο απόστρατος ταξίαρχος Αμμον Σοφρίν που έχει την θέση συντονιστή εσωτερικής ασφάλειας στην Ισραηλινή αεροναυπηγική βιομηχανία Elta, ανέφερε ότι στο πλαίσιο της ασφάλειας των πλωτών εγκαταστάσεων θα χρησιμοποιηθούν τα υπερσύγχρονα μη επανδρωμένα σκάφη Katana που θα είναι εξοπλισμένα με υπερσύγχρονα μέσα παρακολούθησης και τηλεκατευθυνόμενα όπλα, αλλά και το σύστημα Maritime Heron drone το οποίο θα διαθέτει δυο μεγάλα ραντάρ ακτίνας 200 χιλιομέτρων ,εκ των οποίων το ένα θα τοποθετεί στο Ισραήλ και το άλλο στην Κυπρο.
Το Ισραήλ όμως δεν αρκείται σε αυτά.
Μετα την εμπειρία του πολέμου της Γάζας και την επιτυχή δοκιμασία του αντιπυραυλικού συστήματος IRON DOME η ισραηλινή κρατική αμυντική βιομηχανία RAFAEL αναπτύσσει ένα νέο αμυντικό σύστημα που θα προσφέρει σε πλωτά μέσα δυνατότητα εκτόξευσης σε ακτίνα 360ο αποκρούοντας έτσι απειλές από κάθε κατεύθυνση και θα εκτοξεύει έναν πύραυλο ανά δευτερόλεπτο.
Το νέο αυτό υπερσύγχρονο αμυντικό σύστημα έχει ονομάσει C-Dome και αναμένεται να πρωταγωνιστήσει στην «θωράκιση» των υπερπόντιων εγκαταστάσεων έρευνας και εξόρυξης φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ, στις 13 Νοεμβριου 2014 –http://www.epikaira.gr
Link to source: http://mignatiou.com/2014/11/i-energia-enoni-ellada-kipro-me-israil-ke-egipto/
